Glasvezel: een technische beslommering.....

Glasvezel. Uiteindelijk zal iedereen er wel aan moeten. Nu volstaan de traditionele snelheden van DSL nog wel, maar als straks nog veel meer multimedia toepassingen gebruikt gaan worden (Google TV in veel hogere resolutie dan HD, Apple TV etc) is toch minimaal 100 Mbps bandbreedte nodig en DSL is niet in staat dat te leveren. Het zal dus een glasvezel aansluiting worden.

Daar is op zich niets mis mee. Er is wel iets mis met het aanbod van glasvezel: er zijn landelijk slechts drie (eigenlijk twee) bedrijven die glas aanleggen: KPN, Eurofiber en Reggefiber. Die laatste is al bijna volledig overgenomen door KPN, dus blijven er maar twee over. En deze twee bedrijven investeren fors in de aanleg van glasvezelnetten.

Ik heb zo’n aansluiting van Reggefiber. Die was gratis, dus heb ik maar laten installeren om na een jaar of twee een provider te kiezen die op die glasvezel diensten aan mij kon gaan leveren. Nu zat ik altijd al bij xs4all, dus zodra deze (en ook dat is een 100% KPN onderneming tegenwoordig) hun dienst over het glas van Reggefiber ging aanbieden ben ik overgegaan van ADSL naar Fiber. Van 8/20 Mbps up en down, met een overboekingsfactor van 20 naar een snelheid van 50/50 Mbps zonder overboeking. En direct natuurlijk ook TV en radio erbij afgenomen, telefonie deed ik al via ADSL.

Dat lijkt eenvoudig, maar is het niet. Om een reden die ik niet begrijp, gebruikt xs4all, net als alle andere aanbieders, een zogeheten Wide Area Netwerk (WAN) techniek over het glasvezel om een verbinding naar mijn aansluiting op te zetten. Voor de kenners: er wordt gebruik gemaakt van ATM. Anders gezegd: in het netwerk staan dure ATM switches, die virtuele circuits (PVC’s) met mijn aansluiting opzetten, waarin de ‘Quality of Service’ is geregeld: een PVC voor het TV/Radio signaal en een PVC voor de data (internet), waarbij de eigenschappen van de PVC’s zo zijn ingesteld dat voor de data aansluiting geen pakketjes verworpen mogen worden maar er wel vertraging mag optreden (als het erg druk is), en voor het TV/Radio signaal mogen er wel een bepaald aantal pakketjes verloren gaan als het druk is, maar er mag geen vertraging optreden. Dat is, kort gezegd, ouderwetse WAN techniek uit de jaren ’90 van de vorige eeuw. Een WAN techniek die ooit bedacht is om op lijnen met beperkte capaciteit toch verschillende diensten te kunnen leveren. Destijds was een bandbreedte van 1 Mbps al heel erg veel.

Waarom, zo vraag ik mij af, wordt deze techniek nu nog gebruik op glasvezel waar, als de juiste apparatuur gebruikt wordt, bandbreedtes van 10 Gbps over langere afstanden zonder meer mogelijk zijn. Waarom wordt niet gewoon Ethernet (dat is wat u thuis ook gebruikt, bekabeld of via WiFi)? Dat zou veel goedkoper zijn, en veel makkelijker te gebruiken. Dat laatste zal ik even illustreren.

Xs4all levert een Fritzbox modem/switch/router bij de aansluiting. Daar zitten vier Ethernet poorten op. Op poort 1 móet de RJ-45 kabel aangesloten worden van de Reggefiber aansluitdoos. Die aansluitdoos doet niets meer dan het optische signaal van de glasvezel omzetten naar een elektrisch signaal voor de RJ-45 kabel. Wat daar dan overheen gaat zijn de al genoemde ATM PVC’s. Anders gezegd, er komt dus een ATM verbinding binnen op de Fritzbox. Vandaar dat het ook een modem is, de ATM PVC’s moeten omgezet worden in Ethernet. En niet in één Ethernet, maar in twee: een apart Ethernet voor TV/Radio en een apart Ethernet voor data. In jargon heten dat Virtuele LAN’s (VLAN’s).

Poort 4 van de Fritzbox is zo ingesteld dat deze alleen voor het TV VLAN gebruikt kan worden. De TV ontvangers móeten dus op deze poort aangesloten worden, anders komt het signaal niet door. Vanwege de bandbreedte die nodig is voor TV signalen kan dat niet echt draadloos, dus moet iedere ‘desktop box’ (de Motorola TV ontvanger) ‘bedraad’ worden aangesloten. Ofwel, omdat er maar één poort op de Fritzbox zit voor het TV signaal, zal iedereen die meerdere TV’s of radio’s wil aansluiten niet alleen bedrading moeten aanleggen, maar ook een apart Ethernet switchje moeten gebruiken om de meerdere desktop boxen aan te kunnen sluiten.

Maar dat geldt ook voor PC’s die aangesloten worden. Hoewel de meeste tegenwoordig wel draadloos (WiFi) zullen werken, soms is een kabel nodig. En omdat er al twee van de vier poorten op de Fritzbox gebruikt worden voor andere doeleinden, zijn er nog maar twee beschikbaar voor data apparatuur. Er kunnen dus nog twee apparaten bedraad worden aangesloten, maar die kabels moeten er wel liggen. En als je boven én een TV en PC wilt aansluiten, zullen er dus twee kabels moeten liggen. En dat is meestal niet het geval.

Een ander issue blijkt op te treden als de Fritzbox om wat voor reden dan ook, ineens weigert te werken. Het is dan weliswaar mogelijk om een andere Fritzbox van xs4all te krijgen, maar de levertijd en installatietijd bedraagt toch al snel een week, en een week zonder internet en/of TV is lang. Natuurlijk, je kan even snel een modem/router ergens kopen, maar hoe stel je die dan in? Je moet dan weten hoe de ATM PVC’s geconfigureerd zijn, en hoe deze ‘gemapped’ worden op de VLAN’s. Ik vermoed dat voor veel mensen dit toch een iets te grote uitdaging is. En zoveel modem/routers die ‘PPPoA’ (PPP over ATM) aankunnen zijn er ook niet. Dat wordt dus nog best even zoeken om zo’n apparaat te vinden op een zaterdagmiddag, en als je hem dan gevonden hebt en wilt installeren, probeer dan de instellingen zoals xs4all die gebruikt maar eens aan te brengen. Dat gaat niet via de ‘user friendly setup’, maar daarvoor is kennis van zowel het apparaat, als de configuratie ervan nodig.

Terwijl het zo veel eenvoudiger kan. Er is geen enkele reden om ATM over glas te gebruiken. Er is geen enkele reden om, met een glasvezel aansluiting, überhaupt nog een modem te gebruiken: IP, het protocol dat we overal voor gebruiken, in combinatie met Ethernet kan prima gebruikt worden. Ook over de glasvezelnetten. En dan heb je alleen een routertje nodig met een paar Ethernet poortjes. Simpel aan te sluiten, simpel te configureren. En omdat we voldoende bandbreedte hebben, kan door middel van een eenvoudige optie in het IP protocol, het televisie/radio signaal een hogere prioriteit gegeven worden zodat deze ongestoord kunnen werken. Nog makkelijk is een Smart TV aan te sluiten (omdat de PVC naar de desktopbox geen ‘data’ PVC is, maar alleen TV signalen bevat, kan je een Smart TV niet op die aansluiting aansluiten).

Hoe lang moeten wij, arme consumenten, nog tolereren dat de eenvoud en mogelijkheden van IP (internet) zo gefrusteerd worden door de instelling van dienst- en glasvezel providers? Zodat we afhankelijk van ze blijven en zij geld aan ons kunnen verdienen.